Naar buiten kijken
Om tot zelfkennis te komen heb je informatie van anderen nodig. Anderen hebben informatie over je die jij zelf niet hebt!
- Ze beoordelen je op wat je doet en niet op wat je denkt: dat is de beste basis om tot een beeld van iemand te komen (zie ook de oefening naar binnen kijken).
- Ze hebben geen positieve illusies en kijken niet door een roze bril.
- Hun indruk is mede gebaseerd op je lichaamstaal, iets waarmee je veel over jezelf zegt maar wat je zelf juist niet goed kunt waarnemen (zie eerste indruk).
Anderen hebben dus aanvullende informatie over je die je zelf niet hebt, zodat je via anderen van alles over jezelf kunt leren. Maar dat kan alleen als je de informatie die een ander je geeft, ook echt ‘binnen’ kunt laten komen.
Dat is niet makkelijk, want we vinden het vaak onprettig om dingen over onszelf te horen die niet stroken met ons zelfbeeld. Gaat het over zwakke punten of – positief geformuleerd – verbeterpunten, dan is het al helemaal vervelend. Vaak vinden we de feedback dan niet terecht en kunnen we allerlei redenen bedenken waarom het niet klopt (zie ook ‘waarom we niets leren van feedback’).
Stel dat iemand je feedback geeft op een goede manier: niet nodeloos grievend of beledigend, en ook niet omslachtig verpakt. Je hebt bijvoorbeeld iets gedaan wat voor die ander vervelend was. Dat is naar om te horen, en je eerste reactie is dan vaak om je af te sluiten. Daar zijn allerlei manieren voor. Sommige mensen storten zich in de slachtofferrol en gaan helemaal onderuit, waardoor de ander je al gauw gaatgeruststellen dat het ook weer niet zó erg is. Anderen gaan zich verdedigen, hetzij door uit te leggen waarom ze zo doen of waarom de ander het verkeerd ziet (“Dat vind jij”), hetzij door over te gaan tot de aanval en een tegenverwijt te maken. Er zijn ook mensen die heel welwillend reageren (“Goed dat je dit zegt”) maar ondertussen niks doen met de informatie en misschien achteraf zelfs denken “Nou ja zeg, belachelijk”. Allemaal heel menselijk, maar op die manier is het leven vol van gemiste kansen om iets over jezelf te leren…
Kun je wel luisteren naar feedback, dan biedt dat gelegenheid om tot meer zelfkennis én tot zelfontwikkeling te komen. De opdrachten hierna zijn bedoeld om dit te bevorderen; om je te trainen in het overwinnen van primaire verdedigingsreacties, zodat je feedback écht kunt ontvangen.